HemelBed 108

Februari was voor mij (en dat blijkt uit onderstaande artikels) vooral een muzikale tijd. De kortste maand werd ingevuld met enkele pareltjes van concerten. In de donkere winterse dagen heeft de mens blijkbaar nood aan rust en bezinning, zit hij met een vraag naar transcendentie. Het middel bij uitstek is dan de meest abstracte taal die mogelijk is, de kunsttaal der klanken.

Il trionfo del tempo

'Il trionfo del tempo e del disinganno' is het eerste oratorium van Händel, geschreven in 1707. Dertig jaar later herschreef hij het geheel en breidde het zangstuk uit van twee naar drie delen. Wellicht door veel levenservaring kwam hij van de desillusie in de waarheid te vallen, want ook de titel werd veranderd. Het werd nu 'Il trionfo del tempo e della verità'. Dit jaar vieren we deze topster uit de baroktijd, omdat hij 250 jaar terug stierf. In 2007 doopte een kersvers ensemble zich tot 'Il Trionfo del Tempo' en specialiseerde zich in de authentieke uitvoeringen van renaissance- en barokwerk. Op vrijdag 6 februari was dit vierkoppige muzikale groepje te gast in de Stadsschouwburg van Ieper. West Classic had hen uitgenodigd voor een anderhalf uur durend programma van Italiaans werk uit de 17e eeuw. Klavecimbelspeler Bart Rodyns begeleidde de drie solisten naadloos. Maia Silberstein produceerde een feilloze intonatie op haar viool terwijl blokfluitiste Liesje Vanmassenhove de zaal trakteerde op verschillende types van haar instrument. Af en toe kwam tenor Jan Van Elsacker het trio op het podium vervoegen om zijn expressieve stem ten gehore te brengen. Zestien gangen had dit muzikaal menu met een korte pauze ertussenin. Misschien lijkt dit veel voor één avond, maar vele van deze werken duurden niet langer dan vijf minuten. Het ensemble liet het publiek niet rusten tussen de werken in. Soms viel het niet op dat er al een andere compositie begonnen was. Welke filosofie hierachter zat is me onduidelijk. Een muzikaal werk heeft tijd nodig om zich in de ruimte te plaatsen. Door geen spaties tussen de werken te laten, creëer je mijns inziens een nerveuze atmosfeer. Wel goed waren de vele vertalingen van de gezongen teksten die gevolgd konden worden in het programmaboekje. Desalniettemin was het toch een mooie avond, spijts het feit dat er maar weinig toehoorders waren. Dit jonge ensemble verdient een grotere toeloop aan belangstellenden.

Verborgen Tuin

Schoonheid wordt niet zomaar voor onze voeten gegooid. Om deze lenige dame te vinden, moet je soms op reis gaan, op ontdekkingsreis... Of soms moet je jaren geduld oefenen tot je de ware verblijfplaats van deze lastige freule gevonden hebt. Twee muzikantes die al jaren samen musiceren wilden hun zoektocht verklanken en vastzetten op een cd. Fluitiste Ilse Vromans en harpiste Valerie Rijckmans bundelden 20 jaar terug hun krachten en speelden ettelijke jaren in duo. Hun cd 'Verborgen Tuin' werd met een concert voorgesteld op zaterdag 7 februari in CC 't Kasteeltje te Nieuwpoort. Het zaaltje zat afgeladen vol met familie, vrienden en sympathisanten. Uit de programmatie van het concert en de cd bleek dat het koppel zich specialiseert in vele stijlen: barok, modern, folk en wereldmuziek. Dit brengt mee dat beide vele instrumenten bespelen. Het podium stond vol met verschillende harpen: concertinstrument, Keltische harp, eentje uit Afrika, een elektrisch exemplaar en een schootharp. Ook Ilse bezit menig fluitje: klassieke dwarsfluit, etnische bamboefluit, altfluit, whistle, Ierse fluit en een Japanse shakuhashi. Composities kwamen van heinde en ver: Afrika, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Japan en België. De tuin werd dus al vlug bezet met vele in- en uitheemse bloemen. Als slot van het concert werden heel wat medewerkers in de bloemetjes gezet. Vooral ook de mooie bindteksten van en door Dirk Ooms waren een welkome toets in het geheel. Het hoge technische kunnen van beide solisten viel op. Het is geen sinecure om stuk na stuk, zomaar te veranderen van het ene instrument op het andere. Mijns inziens bezit de cd een grotere kracht aan sfeerschepping dan het concert. De klankkleur van deze beide tere instrumenten vraagt bij de luisteraar een grote stilte. De verborgen tuin is niet zomaar gevonden. Hij ligt in een klein hoekje en is vooral te spotten via het pad van de bezinning. Al was het zaaltje heel knus, toch kan de huiskamer veel intiemer zijn zodat de muziek nog meer tot de luisteraar spreekt. De cd is een fleurig geheel met veel paarse, rode en groene tinten. De muziek verbeeldt vooral een Engelse tuin van veel verschillende bloemen, verweven in vele klanken, stijlen en sferen. Een must voor iedereen die van intieme kamermuziek houdt.

De windfee blaast

zich eeuwig, haar

bries wordt

een harem breed.

Ze trekt aan

een witte krulwilg,

armen wiegen

de hemel bloot,

haar kind wordt

een harp aan

zoetgevooisde stemmen,

de bomen walsen

zich kaal.

Ze waagt zich

eeuwig jong.

Gregoriaans te Veurne

Terwijl de Schola Cantorum 'Henricus Beauvarlet' onder leiding van Jan Vermeire de vespers aan het zingen was, zat ik te luisteren vanuit het koorgestoelte naar deze eeuwenoude gezangen. Vanzelf gaan je geachten naar vervlogen tijden. Wie zat er honderden jaren terug op deze plaats? Hoe waren te ritussen dan? Hoe zong het volk? Wat waren de maatschappelijke verhoudingen? Nog vele vragen bestookten me in deze mediatie. Op die zondagmiddag 22 februari improviseerde Chris Dubois op het orgel van de St.-Walburgakerk. Themata waren de antifonen, hymnen en eenstemmige gezangen die mooi vertaald waren uit het Latijn. Elkeen kon via een mooi programmaboekje het geheel volgen. Het publiek was vooral bevolkt met oudere mensen. Ikzelf heb de gregoriaanse mis nooit gekend. Toch houd ik van deze traditie. Menig orgelwerk dat door mijn vingers is gegaan, werd geconcipieerd vanuit deze zangstijl. Ook het besef dat traditie op zich in een mensenleven belangrijk is, was één van de gedachten door de wierook ingegeven. Ik ben niet conservatief, maar het bewaren en kunstvol in stand houden van oude gewoonten vind ik belangrijk. De toekomst is namelijk altijd gevestigd op de fundamenten uit het verleden. Een evolutie kan maar slagen als je weet van waar je komt. Ook respect wordt afgedwongen als je weet dat alle meerstemmige muziek startte vanuit het gregoriaans. Naar jaarlijkse gewoonte worden deze Vespers in Middelkerke en Veurne gebracht en dit jaar mag Veurne de start van het driejaarlijks gregoriaans internationaal festival inleiden. Dit gebeurt op zondag 17 mei.